Η 28η Οκτωβρίου , ημέρα τιμής και μνήμης για τους αγώνες του ελληνικού λαού ενάντια στο φασισμό και τους κατακτητές, ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή, να γνωρίσουμε και να εμπνευστούμε από τα διδάγματα της Εθνικής Αντίστασης.
Ø Αναζητώντας τα αίτια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μέσα στα σχολικά βιβλία «μαθαίνουμε» πως ο πόλεμος ήταν αποτέλεσμα της μεγάλης κρίσης του 1929 που προήλθε από “ασυνεννοησία” ή “παρεξήγηση”. Αλλού διαβάζουμε πως υπεύθυνος ήταν αποκλειστικά ο Χίτλερ που ήταν “ψυχοπαθής”. Ούτε μία αναφορά δεν γίνεται στον χαρακτήρα των κοινωνιών που εκδηλώθηκε η κρίση. Πράγματι το 1929 ξεσπάει η οικονομική κρίση πρώτα στις ΗΠΑ και έπειτα επεκτείνεται και στην Ευρώπη. Μία κρίση που και τότε ήταν αποτέλεσμα της υπερσυσσώρευσης του κεφαλαίου και των κερδών και όξυνε ακόμα περισσότερο τις αντιθέσεις για το ξαναμοίρασμα των αγορών.
Ø Τα φασιστικά καθεστώτα επικρατούν στην Ευρώπη και στην Ελλάδα.
Ø Η Γερμανία κατάστρωνε σχέδια για την αναδιανομή του κόσμου προς όφελός της. Το 1936 δημιουργείται ο φασιστικός άξονας Βερολίνου- Ρώμης ενώ στην Ισπανία ο στρατηγός Φράνκο καταλαμβάνει πραξικοματικά την εξουσία και συνεργάζεται με το Χίτλερ και το Μουσολίνι. Παραμονές του Β’ Παγκοσμίου πολέμου διαμορφώνονται στην Ευρώπη δύο στρατόπεδα – συμμαχίες χωρών που ανταγωνίζονται. Από τη μία, οι δυνάμεις του Άξονα και από την άλλη οι Αγγλογάλλοι. Ανταγωνίζονται μεταξύ τους για το μοίρασμα των αγορών.
Ø Την ίδια περίοδο, ο φασισμός χτυπά την πόρτα και στην Ελλάδα, με την κήρυξη της δικτατορίας από τον Ι. Μεταξά, ο οποίος στηρίζεται και από το βασιλιά. Όταν η φασιστική Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο στην Ελλάδα, ο Ι. Μεταξάς λόγω των συμφερόντων που ήθελε να διατηρήσει με την Αγγλία, δίνει εντολή να πέσουν «μερικές τουφεκιές» για την τιμή των όπλων. Ο ελληνικός λαός ήταν αυτός που βροντοφώναξε το ΟΧΙ από τα βουνά της Πίνδου. Άρχισε έτσι, ο μεγάλος εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας που αποτέλεσε μια από τις ενδοξότερες σελίδες της ελληνικής ιστορίας. Οι Ιταλοί φασίστες νόμισαν πως θα ξεμπερδέψουν γρήγορα και με ελάχιστες απώλειες με τους Έλληνες, μέσα σε 10-15 μέρες. Δεν υπολόγισαν πως όταν ο λαός θέλει, μπορεί. Η σθεναρή αντίσταση των φαντάρων, παιδιών του λαού, ανέτρεψε τα σχέδια των Ιταλών, καθώς και του δικτάτορα Μεταξά και της κυβέρνησης που προέβλεπαν πως η ιταλική επίθεση δεν επρόκειτο να αποκρουσθεί.
Ø Μετά την ήττα της Ιταλίας, έρχεται η σειρά του Χίτλερ και της Γερμανίας να επιτεθούν στα ελληνικά σύνορα. Ο ελληνικός λαός πάλεψε με απαράμιλλο ηρωισμό απέναντι στα χιτλερικά στρατεύματα, τη στιγμή που οι αστοί και η κυβέρνηση τους τον θεωρούσαν ανίκανο να αντιμετωπίσει τη γερμανική απειλή και τον παρέδωσαν άνευ όρων στον κατακτητή.
Ø Την τριπλή φασιστική κατοχή της Ελλάδας (Γερμανία-Ιταλία-Βουλγαρία) ακολούθησε η καταλήστευση του πλούτου της από τους κατακτητές και ο ελληνικός λαος βρέθηκε αντιμέτωπος με το ζήτημα της ίδιας του της επιβίωσης. Το πρόβλημα ήταν ιδιαίτερα σοβαρό στις πόλεις και στις άγονες περιοχές. Χιλιάδες πέθαιναν στους δρόμους από την πείνα.
Ø Την κρίσιμη αυτή στιγμή για την Ελλάδα, ορισμένοι υπηρέτησαν τη δικής τους πατρίδα… Κάποιοι απ’ αυτούς συνεργάστηκαν ανοιχτά με τους κατακτητές (δοσίλογοι, κατοχικές κυβερνήσεις) και άλλοι έφυγαν στην Αίγυπτο μαζί με το Παλάτι, διαλέγοντας να συνεργαστούν με τους Άγγλους «συμμάχους».
Ø Ο ελληνικός λαός όμως τράβηξε το δικό του δρόμο. Έχοντας πιστέψει στη δύναμή του, έθεσε ως στόχο του ν’ απαλλάξει την πατρίδα του από τους φασίστες κατακτητές και να ζήσει ελεύθερος και με προκοπή στον τόπο του. Στηρίχτηκε στις ένδοξες αγωνιστικές παραδόσεις του λαού.
Ø Το 1941 δημιουργείται το θρυλικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ).
Ø Το ΕΑΜ απέδειξε ότι ο λαός -η εργατική τάξη, η φτωχή αγροτιά και τα λαϊκά στρώματα των πόλεων- όταν είναι οργανωμένος και αποφασισμένος αναδεικνύεται στο μεγάλο πρωταγωνιστή της Ιστορίας. Στις γραμμές του συσπειρώθηκε η πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Λίγο αργότερα, προκύπτει η ανάγκη για την ύπαρξη ένοπλου τμήματος του ΕΑΜ. Στις 16 Φλεβάρη 1942 δημιουργήθηκε το ένοπλο τμήμα του ΕΑΜ, ο θρυλικός ΕΛΑΣ με στρατιωτικό διοικητή το Στέφανο Σαράφη και με καπετάνιο τον Άρη Βελουχιώτη.
Ø Το ΕΑΜ έσωσε το λαό από την πείνα. Χάρη στο ΕΑΜ δε στάλθηκε ούτε ένας εργάτης για να δουλέψει στα γερμανικά εργοστάσια, με εξαίρεση όσους είχαν πιαστεί όμηροι από τους Γερμανούς.
Ø Στις περιοχές που απελευθέρωσε ο ΕΛΑΣ , οι οποίες ήταν πάνω από τα 2/3 του ελληνικού εδάφους δημιουργήθηκαν εστίες λαϊκής εξουσίας. Τον Μάρτη του 1944, συγκροτήθηκε η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), που ήταν το κεντρικό όργανο διοίκησης των απελευθερωμένων περιοχών. Στις εκλογές σε συνθήκες Κατοχής για την εκλογή του Εθνικού Συμβουλίου ψήφισαν για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία οι γυναίκες και οι νέοι από 18 χρόνων.
Ø Το 1943 ιδρύεται η θρυλική ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων) που συσπείρωσε στις γραμμές της την πλειοψηφία της ελληνικής νεολαίας. Η ΕΠΟΝ έδωσε στον αγώνα για την απελευθέρωση πολλά μέλη και στελέχη της. Μέσα από τις γραμμές του ΕΛΑΣ πολέμησαν τους κατακτητές 32.000 ΕΠΟΝίτες και ΕΠΟΝίτισσες. Αναδείχθηκε σε μαζική αντιστασιακή οργάνωση (έφτασε να αριθμεί 640.000 νέους και νέες) που διαπαιδαγωγήθηκαν και ανδρώθηκαν με τα ιδανικά του πατριωτισμού, του διεθνισμού, του ηρωισμού και της αυτοθυσίας. Παράλληλα με τον αγώνα για την απελευθέρωση, η ΕΠΟΝ έκανε πραγματικούς άθλους για την πολιτιστική και πνευματική καλλιέργεια των νέων ανθρώπων. Εξέδιδε το περιοδικό «Νέα Γενιά» δημοσιεύοντας λογοτεχνικά κείμενα, ποίηση, οργάνωνε θεατρικές παραστάσεις. Απέδειξε στην πράξη πως η τέχνη είναι δεμένη με τον αγώνα για την απελευθέρωση.( ύμνος της ΕΠΟΝ)
Ø Ο ΕΛΑΣ αποτέλεσε το μεγαλύτερο αντάρτικο στην Ευρώπη. Οι μάχες που έδωσαν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ, οι ανατινάξεις γεφυρών (37 στο σύνολο) και οι καταστροφές που προξένησε στους κατακτητές, συνέβαλαν καθοριστικά στην απελευθέρωση. Ο ελληνικός λαός κατέβαλλε βαρύ φόρο αίματος για την ελευθερία του. Ανέδειξε μεγάλες μορφές μέσα από τον αγώνα για την απελευθέρωση όπως η Ηλέκτρα Αποστόλου. Οι νεκροί στη διάρκεια του πολέμου έφτασαν συνολικά τους 405.000 ( θάνατοι από την πείνα, εκτελεσμένοι, νεκροί στα πεδία των μαχών, χιλιάδες που εξοντώθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης). Το δέντρο της λευτεριάς ποτίστηκε με αίμα.
Ο ελληνικός λαός, και τότε και πάντα, αγωνίστηκε για να κατακτήσει το δίκιο του. Ο φασισμός ηττήθηκε στην Ελλάδα από την αντίσταση του ελληνικού λαού.Ο φασισμός ηττήθηκε από τους ενωμένους εργάτες και αγρότες, τις νέες και τους νέους. Ο ελληνικός λαός γύρισε την πλάτη στους εκμεταλλευτές του και πάλεψε για ανεξαρτησία, για να είναι κύριος στον τόπο του!
Οι λαοί έχουν καθήκον να παλεύουν ενάντια σε κάθε μορφή εκμετάλλευσης και καταπίεσης.
Αυτό είναι το χρέος μας και εμάς σήμερα.